Δημόσια Κοινωνική Διαβούλευση για τη διαμόρφωση του Τοπικού Προγράμματος LEADER ΠΑΑ 2021-2027

Αναφορικά με την κατηγορία:Ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας σημαντικές υποπαρεμβάσεις κρίνονται :

Ενίσχυση επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών ,
Εξοικονόμηση ενέργειας και νερού,ενίσχυση βιοοικονομίας και κυκλικής οικονομίας.
Προτεραιότητα κρίνουμε πως εχουν επιχειρήσεις που βρίσκονται στο Βόρειο τμήμα της Χίου όπως σε Οινούσσες και Ψαρά.

Αναφορικά την κατηγορία:Εκπαίδευση Τοπικού Πληθυσμού:σημαντικές υποπαρεμβάσεις κρίνονται:

Εκπαίδευση Τοπικού πληθυσμού στον 2-γενή τομέα και στον 3-γενή τομέα.
Ειδικότερα στην εκπαίδευση αυτή θα πρέπει να γίνεται πάνω στην φιλοσοφία της Δράσης “Taste like Chios” όπου είναι και το όνομα της γαστρονομικής ταυτότητας της Χίου, που στόχο έχει την ενδυνάμωση της Χιώτικης γαστρονομικής κουλτούρας μέσω των τοπικών προϊόντων,τοπικών συνταγών και την χρήση αυτών μέσω των εμπλεκομένων της παραγωγικής αλυσίδας της Χίου (2-γενής 3-γενής τομέας).

Αναφορικά με την κατηγορία:Βελτίωση ποιότητας ζωής τοπικού πληθυσμού : σημαντικές υποπαρεμβάσεις κρίνονται:

Έργα υποδομών μικρής κλίμακας και ενίσχυσή υπηρεσιών και υποδομών αναψυχής,ανάπλασης,τουριστικών πληροφοριών και λοιπών υποδομών μικρής κλίμακας.
Αναφορικά με τις υποδομές των πυλών εισόδου του νησιού οπως είναι το αεροδρόμιο,ο κεντρικός λιμένας Χίου,ο λιμένας Μεστών,Οινουσσών,Ψαρών,αλλα και τα 2 μικρότερα τουριστικά λιμάνια της Χίου όπως ειναι ο λιμένας Λαγκάδας και η μαρίνα στα Λημνιά.
Η ύπαρξη πύλης Σέγκεν είναι ζωτικής σημασίας για την Χίο και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι υπό αμφιβολία όπου γίνονται ήδη κινήσεις αναβάθμισηςτου Τελωνείου Χίου, αλλά και η δημιουργία δεύτερης και στον λίμενα Μεστών όπως έχουν δημιουργηθεί και στα άλλα νησιά του Βόρειου Αιγαίου.
Στην περίπτωση του λιμένα Λαγκάδας τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο της πλημμύρας σε ενα σημαντικό μέρος της χερσαίας ζώνης κατά τους χειμερινούς μήνες με αποτέλεσμα να στερούνται οι μόνιμοι κάτοικοι και τα καταστήματα εστίασης χώρους στάθμευσης όπου δεν υπάρχει και άλλη εναλλακτική λύση.Η αναβάθμιση της χερσαίας ζώνης κρίνεται αναγκαία.
Στην περίπτωση της μαρίνας στα Λημνιά η αναβάθμιση της κρίνεται σημαντική για την χρήση της για τουριστικά σκάφη αλλα και για την σύνδεση της Χίου με τα Ψαρά.
Στην τουριστική περιοχή του Καρφά κρίνουμε πως ειναι αναγκαία μία ανάπλαση της περιοχής “Γιαμός” ,όπου η εγκατάλειψη του σε αυτο το σημείο της περιοχής επιδρά αρνητικα στην συνολική εικόνα του Καρφά και της Χίου,δεδομένου ότι σε αυτή την περιοχή υπάρχουν αρκετές κλίνες ξενοδοχείων της Χίου.

Στην ενίσχυση υπηρεσιών κρίνεται αναγκαία η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών απο το Υπεραστικό ΚΤΕΛ Χίου στο σύνολο τους στο νησί με έμφαση στα δρομολόγια που παρέχονται στην Βόρεια Χίο.Η βελτίωση αυτής της υπηρεσίας είναι ζωτικής σημασίας για τους μόνιμους κατοίκους αλλά και για την βιώσιμη τουριστική δραστηριότητα για τη Χίο και ειδικότερα στο Βόρειο μέρος του νησιού.

Αναφορικά με την κατηγορία:Διατήρηση και βελτίωση των πολιτιστικών στοιχείων:κρίνονται σημαντικές οι υποπαρεμβάσεις:

Ενίσχυση πολιτιστικών ή αθλητικών εκδηλώσεων όπως είναι αυτές που έχουν σαν θέμα τον Όμηρο,την Μαστίχα,την ναυτική παράδοση,την Χιώτικη γαστρονομία,τον ναυταθλητισμό,το τρέξιμο κτλ.

Ενίσχυση μελετών που συνδέονται με τον πολιτισμό και αναβάθμισή της πολιτιστικής κληρονομιάς φέρνουμε σαν παράδειγμα την δημιουργία μελέτης για ανάδειξη του Δήμου Χίου ως Γαστρονομική Πόλη στο αντίστοιχο σύστημα της UNESCO.Σε αυτό το θέμα ζωτικής σημασίας είναι να υπάρχει ενα κυρίαρχο συστατικό για την υποψηφιότητα παγκόσμιας εμβέλειας και μοναδικότητας για τον υποψήφιο Δήμο, όπου στην περίπτωση της Χίου είναι η Μαστίχα με την καλλιέργια της όπου η αναγνώριση της ήδη σαν στοιχείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς δρά προς αυτή την κατεύθυνση.

Ενίσχυση μελετών και υποδομών που συνδέονται με τον πολιτισμό και την αποκατάσταση και αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς ειναι και περίπτωση του Λωβοκομείου της Χίου,μοναδικό και απο τα αρχαιότερα στην περιοχή.Η ανάδειξη του εν λόγω μνημείου θα δράσει ευεργετικά την αναβάθμιση του τουριστικού προιοντος της Χίου.

Αναφορικά με την κατηγορία:Δικτύωση και συνεργασία:κρίνονται σημαντικές οι υποπαρεμβάσεις:

Συνεργασία μεταξύ μικρών τοπικών επιχειρήσεων,περίπτωση δικτύου μελών “Taste like Chios”.
Συνεργασία μεταξύ τοπικών δημοσίων και ιδιωτικών φορέων για την αναβάθμιση της περιοχής,προώθησης της υγιεινής διατροφής και μείωση σπατάλης τροφίμων είναι η σύμπραξη καταστημάτων εστίασης και ΔΙΑΝΟΧ για την συμβολή της μαζικής εστίασης της Χίου στην ανακύκλωση στην κυκλική οικονομία του νησιού με την δημιουργία δικτύου “πράσινων εστιατορίων”.

Με εκτίμηση,
Πάσσας Γεώργιος

Ανάδειξη Οροπεδίου Αίπους

Το Οροπέδιο του Αίπους, το οποίο γειτνιάζει με την πόλη της Χίου, αποτελεί για την πλειονότητα των κατοίκων και των επισκεπτών του νησιού έναν άγνωστο και υποτιμημένο τόπο. Πέρα από το γεωφυσικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει το καρστικό οροπέδιο και τα σημαντικά χλωριδικά και πανιδικά είδη που απαντώνται στην περιοχή, το ανθρωπογενές απόθεμά του είναι δυσθεώρητα μεγάλο και σπάνιο. Η διαχρονική παρουσία του ανθρώπου στο Αίπος έχει προικίσει το κακοτράχαλο βουνό με πλούσια ιστορία, θρύλους, παραδόσεις καθώς και πλήθος κατασκευών που αποσκοπούσαν στην οργάνωση της γης και την υποστήριξη των αγροτοποιμενικών εργασιών. Το τοπίο του Αίπους κοσμούν μεταξύ άλλων ξερολιθικών στοιχείων, οι θεόρατοι «Σωροί της γριάς», μοναδικοί στον αιγιακό χώρο και ευρύτερα.

Με βάση τα παραπάνω και έχοντας ως γνώμονα την αειφορική διαχείριση του οροπεδίου, προτείνονται ενέργειες τεκμηρίωσης και ανάδειξης του οροπεδίου, με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ανοικτού, υπαίθριου πάρκου φύσης, πολιτισμού, ιστορίας/μυθολογίας. Η δημιουργία του πολυθεματικού πάρκου στο οροπέδιο βασίζεται στην προστασία και την ανάδειξη του τοπίου του Αίπους και την χρησιμοποίηση υφιστάμενων αναξιοποίητων κτιρίων για την υποστήριξη της λειτουργίας του πάρκου. Περιεχόμενο του πάρκου είναι το φυσικό και το πολιτισμικό απόθεμα, οι ιστορικές αναπαραστάσεις, καθώς και οι τρέχουσες παραδοσιακές αγροτοποιμενικές δραστηριότητες. Θα αποτελεί μια ζωντανή οντότητα, που δύναται να προσελκύσει επισκέπτες (ντόπιους και τουρίστες) πέρα από τους χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς των τυπικών στεγασμένων μουσείων, αναζωογονώντας την παραγωγική και κοινωνικοοικονομική δραστηριότητα στο οροπέδιο.

Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται οι εξής ενδεικτικές δράσεις: 1) Χρονολόγηση των υπεραιωνόβιων πρίνων στη θέση «Φλώρι». 2) Καταγραφή γεωτόπων. 3) Εθνογραφική διερεύνηση υλικού και άυλου κεφαλαίου. 4) Χαρτογράφηση σημαντικότερων πολιτιστικών και γεωφυσικών στοιχείων και κυριότερων μονοπατιών της περιοχής. Για την ανάδειξη και την προβολή του οροπεδίου προτείνεται η προετοιμασία φακέλων υποψηφιότητας για την κήρυξη: 1) των πρίνων στη θέση «Φλώρι» ως «Μνημεία της Φύσης», 2) συγκεκριμένων ανθρωπογενών κατασκευών ή συνόλων ως πολιτιστικά μνημεία ή τοπία και 3) της περιοχής του «Αστυφιδόλακκου» με τους δεκάδες «Σωρούς της γριάς» και τα μεγάλα γυρίσματα ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Προτείνεται επίσης, η κατάθεση υποψηφιότητας για την ένταξη των παραδοσιακών αγροτοποιμενικών πρακτικών του οροπεδίου στον εθνικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 8
ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ Της ΒΙΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΔΑΣΟΚΟΜΙΑΣ.
Για την επίτευξη των στόχων του σχεδίου που προσβλέπει στην διασφάλιση της οικονομίας των αγροτικών περιοχών και τη συγκράτηση και προσέλκυση του πληθυσμού σ αυτές, μέσα και από τις υποκατηγορίες που αναφέρονται θα πρέπει να σημειώσουμε την αξία της αντίληψης της ολιστικής προσέγγισης και των συνεργειών που απαιτούνται.(Κοινωνία των πολιτών, Κοινότητες, Δήμοι, Περιφέρεια, Εθελοντικές ομάδες, Πανεπιστημιακή κοινότητα)
Η βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη μέσα από μεθόδους σχεδιασμού και διαχείρισης εστιάζει πρωτίστως στην διαχείριση των δασικών , χορτολιβαδικών και ημιδασικών εκτάσεων ώστε αυτές να προστατευθούν κατά το δυνατόν από την κλιματική αλλαγή την ερημοποίηση και τον συνεπακόλουθο κίνδυνο καταστροφής της βιοποικιλότητας , της μείωσης της γονιμότητας και της φυσικής ανθεκτικότητας της γης αλλά και της υποβάθμισης της ποιότητας των υδάτων.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΥΠΟΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
Υποπαρεμβάσεις
Κατηγορία 1 ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Απαιτούνται σημαντικές παρεμβάσεις για τη στρατηγική διατήρησης του περιβάλλοντος και την λειτουργική αποκατάσταση των αγρο -οικοσυστημάτων καθώς και για την ικανότητα προσαρμογής τους σε περιβαλλοντικές αλλαγές, ώστε αυτά να γίνουν παραγωγικά ώστε να ενδυναμώσουν την τοπική οικονομία.
• Παράδειγμα η Συμμετοχική Επιστασία Γης (Land Stewardship) που αποτελεί ένα πρακτικό εργαλείο για τη φύση και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, που απευθύνεται σε ιδιοκτήτες και χρήστες γης (αγρότες, κτηνοτρόφους, κ.λπ.), οι οποίοι παραχωρούν τη γη τους σε οργανισμούς σχετικούς με βιώσιμη διαχείριση μέσα από εθελοντικές συμφωνίες. Έτσι αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των μικρών και διάσπαρτων ιδιοκτησιών, της σημαντικής παραγωγής και της μεταποιητικής συνέχειας και αίρεται το εμπόδιο για την συστηματική και κυρίως την ορθολογική διαχείριση της γης. Υπάρχει ήδη το προηγούμενο του Οργανισμού Συμμετοχικής Επιστασίας Γης « Αγρότες του Αιγαίου».
1.5 Ενίσχυση επιχειρήσεων τουριστικού κλάδου (πλην ιδρύσεων νέων καταλυμάτων με εξαίρεση ορεινές περιοχές & νησιά με πληθυσμό κάτω των 3500 κατοίκων).
Ο τουρισμός αποτελεί ένα από τους πυλώνες της οικονομίας του νησιού μας, επομένως έχει ιδιαίτερη σημασία η πρόβλεψη των κλιματικών συνθηκών στο άμεσο μέλλον με πιθανή επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου την άνοιξη και το φθινόπωρο και τον σωστό προγραμματισμό των αναγκών του τουριστικού τομέα στο εγγύς μέλλον. Θα μπορούσαμε να εστιάσουμε :
• Στην ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων, με κατάλληλες «πράσινες» επεμβάσεις στις υποδομές (εξοικονόμηση ενέργειας, χρήση ΑΠΕ, ανακύκλωση νερού) .
• Επιδοτούμενα σεμινάρια στους επιχειρηματίες ειδικά των πολύ μικρών επιχειρήσεων με στόχο την αναβάθμιση των υπηρεσιών και στροφή στον βιώσιμο τουρισμό καθώς και επενδύσεις για αναβάθμιση εγκαταστάσεων και υπηρεσιών
• Ενίσχυση του Τουρισμού θερμαλισμού κι ευεξίας με την περαιτέρω ενθάρρυνση των επιχειρηματιών της ευρύτερης περιοχής της Αμανής, τη Βολισσό τα Αγιασματα και τον Εγρηγόρο αξιοποιώντας περαιτέρω τα σημαντικά ιαματικά νερά των Αγιασμάτων και συνδέοντας τα με δραστηριότητες ευεξίας, με αθλητικές δραστηριότητες και τη γαστρονομία των κοντινών χωριών. Προτείνεται η συνέργεια με Δήμο την ΚΟΙΝΣΕΠ που διαχειρίζεται το λουτροθεραπευτήριο και την Eπιτροπή Ιαματικού Τουρισμού και Τουρισμού Ευεξίας της Περιφέρειας Β.Αιγαίου.

1.7 Εξοικονόμηση ενέργειας και νερού.
Αναγκαίο να οριστεί μια στρατηγική προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή για τη γεωργία που θα προετοιμάσει τον γεωργικό τομέα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Ας σημειωθεί ότι στο νησί μας έχει δοθεί μεγάλη έμφαση σε μεγάλα φράγματα που έχουν σημαντικά μειονεκτήματα ενώ τα μικρά φράγματα ανάσχεσης χαρακτηρίζονται από περισσότερα οφέλη. Οι λιμνοδεξαμενές υπερτερούν των φραγμάτων αλλά είναι στεγανές δηλαδή δεν εμπλουτίζουν τον υπόγειο υδροφόρο ενώ μεγάλο μέρος του νερού εξατμίζεται κυρίως τους θερινούς μήνες.
Μπορούμε να εισηγηθούμε :
• Την εισαγωγή στρατηγικών προσαρμογής στη διαχείριση των υδάτων (WMAS) σε επιλεγμένες οργανώσεις αγροτών ώστε να εφαρμοστούν οι τέσσερις αρχές του προτύπου EWS της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης για τα Ύδατα (EWP): Βιώσιμη άντληση υδάτων, καλή κατάσταση των υδάτων, προστασία περιοχών υψηλής αξίας διατήρησης και δίκαιη διακυβέρνηση των υδάτων.
• Σημαντικό να αναφερθούν στο πλαίσιο αυτό οι αναβαθμίδες που μειώνουν την επιφανειακή απορροή κατά τη διάρκεια των βροχοπτώσεων ενώ επιβραδύνουν τη ροή του νερού προστατεύοντας το έδαφος από τη διάβρωση και εμπλουτίζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα. Αν επιπλέον οι αναβαθμίδες καλλιεργηθούν θα ενισχύσουν τη λειτουργικότητά τους ως Πράσινες Υποδομές.
Κατηγορία 2 Εκπαίδευση του τοπικού πληθυσμού στον Πρωτογενή-Δευτερογενή και Τριτογενή Τομέα.
H εκπαίδευση ως εργαλείο επιχειρηματικού και αναπτυξιακού μετασχηματισμού.
Οδηγό για την εκπαίδευση και την κατάρτιση αποτελεί η βιωσιμότητα και η προσαρμογή στα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα προοιωνίζοντας νέες θέσεις εργασίας και προσαρμογή των νέων δεξιοτήτων στην πορεία της δίκαιης μετάβασης.
Στoν σχεδιασμό για τη δίκαιη μετάβαση συνυπολογιζεται η ανάπτυξη των δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα δίνοντας έμφαση σε μία εκπαίδευση με θεσμοθέτηση ενοτήτων βιώσιμης ανάπτυξης και διεπιστημονική προσέγγιση τόσο στα τμήματα μεταπτυχιακών σπουδών όσο και σε επίπεδο κατάρτισης εργαζομένων. Σημαντικό ρόλο προς την ανάπτυξη, μπορεί να διαδραματίσει και ο συνδυασμός της εκπαίδευσης με την πρακτική άσκηση , ενώ το εύρος των νέων θέσεων εργασίας που αναμένεται να προκύψουν μέσα από τα νέα ευρωπαϊκά πρότυπα βιωσιμότητας είναι πολυδιάστατο.
• Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ), τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) και τα Επαγγελματικά Λύκεια, οι Σχολές μαθητείας του νησιού μας μπορούν να προσαρμόσουν να προγράμματα σπουδών και κατάρτισης σε αυτά τα πρότυπα συμμετέχοντας στον ευρύτερο αναπτυξιακό μετασχηματισμό της Χίου. Προϋπόθεση ωστόσο για την επιλογή των ειδικοτήτων , την δια βίου εκπαίδευση των επαγγελματιών είναι η συναντίληψη για τον άμεσο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό αυτών των δράσεων και οι προτάσεις που η τοπική κοινότητα θα στείλει στις αντίστοιχες διευθύνσεις των Υπουργείων Παιδείας και Εργασίας.
Η μεγάλη πρόκληση για το μέλλον είναι η αναζήτηση, η εκπαίδευση και τοποθέτηση ταλέντων σε νέες και υπάρχουσες θέσεις που εγγυώνται την ανάπτυξη μιας βιώσιμης στρατηγικής στο πλαίσιο της ESG (Environmental Social Governance.
Πιο συγκεκριμένα ως επαγγέλματα -ειδικότητες που συνεισφέρουν στην βιώσιμη ανάπτυξη μπορούν να αναφέρονται και να καλύπτουν όλους τους τομείς της οικονομίας αναφέρονται τα κάτωθι:
• Γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, μεταλλεία, δάση. Βιολογικά προϊόντα σε γεωργία, κτηνοτροφία, μελισσοκομία, παρεμβάσεις στη βιοποικιλότητα, ορθολογική εξόρυξη και εκμετάλλευση ορυκτών πόρων, διαχείριση οικοσυστημάτων και ειδικότερα δασών κ.ά.
• Βιομηχανία, κατασκευές. Κατασκευή ειδών και προϊόντων με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον, κατασκευή πράσινων κτιρίων, παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση απορριμμάτων και αποβλήτων κ.ά.
• Εμπόριο, διακίνηση προϊόντων, υπηρεσίες. Εμπόριο και διακίνηση των πράσινων προϊόντων, ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών για τη διακίνησή τους.
• Υπηρεσίες πνευματικού χαρακτήρα, παροχής συμβουλών και πληροφοριών, έρευνα. Ερευνα για την αειφόρο ανάπτυξη, εφαρμογές διαδικασιών περιβαλλοντικής διαχείρισης και ελέγχου της παραγωγής, διαδικασίες και μεθοδολογία πιστοποίησης, τρόποι προβολής, μέθοδοι επικοινωνίας, διαδικασίες εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Δεκάδες επαγγέλματα αναμένεται να γνωρίσουν ιδιαίτερη άνθηση στα επόμενα χρόνια, όπως ο γεωπόνος φυτικής παραγωγής, ο γεωργός των βιολογικών καλλιεργειών, ο γεωτεχνολόγος – περιβαλλοντολόγος, ο δασολόγος – περιβαλλοντολόγος, ο ειδικός δασικής προστασίας, ο ειδικός γεωγραφικών συστημάτων, ο ελεγκτής/επιθεωρητής περιβάλλοντος, ο έμπορος των βιολογικών αγορών, ο ξεναγός εθνικών δρυμών και προστατευόμενων περιοχών, ο επόπτης φυσικού περιβάλλοντος, ο κτηνοτρόφος, ο μελισσοκόμος (και οι δύο στον βιολογικό τομέα), ο μηχανικός περιβάλλοντος, ο μηχανικός διαχείρισης φυσικών πόρων.
Ακόμη, θετικές είναι οι προοπτικές για τον περιβαλλοντολόγο, τον πωλητή βιολογικών τροφίμων, το στέλεχος εγκατάστασης – διαχείρισης – παρακολούθησης ΧΥΤΑ, το στέλεχος ήπιων μορφών αγροτουρισμού, το στέλεχος οργάνωσης προγραμμάτων ανακύκλωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, το στέλεχος παρακολούθησης εγκαταστάσεων διαχείρισης υγρών αποβλήτων κ.λπ.
• Επιβάλλεται ωστόσο η ανάληψη της ευθύνης αυτού του σχεδιασμού για την ενημέρωση,εκπαίδευση, κατάρτιση του ντόπιου πληθυσμού από τους αυτοδιοικητικούς φορείς και τους φορείς εκπαίδευσης κι εργασίας καθώς και από το Επαγγελματικό Επιμελητήριο, ΙΝΕ, ΓΣΕΕ χωρίς να αποκλείονται ιδιωτικές πρωτοβουλίες . Επιτυχημένο παράδειγμα ιδιωτικής πρωτοβουλίας αποτέλεσε πρόσφατα η εκπαίδευση νέων αγροτών, στη μοναδική καλλιέργεια της μαστίχας από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου σε συνεργασία με τον Οργανισμό «Νέα Γεωργία- Νέα Γενιά» και το Τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ αλλά και οι σχολές Ναυτικής Εκπαίδευσης.

Κατηγορία 5
5.2 Αποκατάσταση και αναβάθμιση πολιτιστικής κληρονομιάς
Περιπατητικές διαδρομές,
Να θυμίσουμε ότι έχει εγκριθεί η πρόταση χρηματοδότησης 5 κυκλικών διαδρομών (Άνω Καρδάμυλα – Κάστρο γριάς – Άνω Καρδάμυλα, Κλειδού – Δασκαλόπετρα, που είναι και για ΑμεΑ, Καρυές – Παν.Αρβανίτισσα, Μεστά – Ολύμποι – Λιμένας Μεστών και Ολύμποι – Κάτω Φανά – Σπήλαιο Ολύμπων). Παράλληλα οι διαδρομές αυτές θα ενωθούν με το δίκτυο της διαδρομής των 92 χλμ, έργο που βρίσκεται σε στάδιο συμβασιοποίησης.
• Σημαντικό να δοθούν κίνητρα για σημεία ανάπαυσης, εστίασης και διαμονής ώστε να τονωθεί η οικονομία των περιοχών αυτών μέσω της επισκεψιμότητας που θα φέρει η συμμετοχή στις περιπατητικές διαδρομές. Ενώ αυτές μπορούν να συνδεθούν με τα υπόλοιπα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που αναφέρονται στη συνέχεια καθώς και με την γαστρονομική παράδοση του νησιού
• Μεσαιωνικές Βίγλες – Μεσαιωνικός Οικισμός Αναβάτου – Ανεμόμυλοι- Μνημεία Φύσης, προγράμματα επισκεψιμότητας
• Οι Μεσαιωνικοί πύργοι της Χίου (εκ των οποίων 24 έχουν ανακηρυχθεί ως διατηρητέα μνημεία) , ο Μεσαιωνικός Οικισμός του Αναβάτου είναι εντυπωσιακά μνημεία του τόπου μας τα οποία ωστόσο χαρακτηρίζονται από πολύχρονη εγκατάλειψη. Σε ότι αφορά στις Βίγλες η μη συμπερίληψη τους σε δράσεις πολιτισμού οδηγεί στην εκ νέου ερήμωση τους μετά την τελευταία αποκατάσταση τους. Ο Ανάβατος μετά από 20 χρόνια εγκατάλειψης πρέπει να προταχθεί στον κατάλογο των επισκέψιμων μνημείων με πρόβλεψη των χρήσεων που θα του προσδώσουν μεγαλύτερη ελκυστικότητα.
• Στην ίδια λογική της συμπερίληψης σε δράσεις πολιτισμού κι επισκεψιμότητας συγκαταλέγονται και οι Ανεμόμυλοι , ακόμα κι αυτοί που είχαν προ ετών αναστηλωθεί όπως και ο πύργος του Πυτιούς.
• Στα μνημεία της Φύσης αξίζει να προστεθεί η ελιά Λιβεράνι στην Καλλιμασιά ,η ηλικία της οποίας ξεπερνάει τα 1000 έτη κατά την εκτίμηση του Ιταλού βοτανικού που την ανακάλυψε και την ανέδειξε ως μνημείο της Φύσης.

Κατηγορία 6
6.1 Έργα αναβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος με σκοπό την ανάδειξη αυτών
Ενδεικτικά αναφέρουμε :
• Ο χωροταξικός σχεδιασμός , προαπαιτούμενο για την καταπολέμηση της υποβάθμισης της γης και την προστασία του εδάφους σε συνέργεια με άλλους στόχους όπως το νερό τη βιοποικιλότητα την προστασία της φύσης και την επισιτιστική ασφάλεια.
• Εξέταση των αντικρουόμενων στόχων όπως οι ΑΠΕ , η καλλιεργήσιμη γη, ο τουρισμός.
• Η εφαρμογή της ΚΑΠ για την προστασία των εδαφών-υγροτόπων και οι παρεμβάσεις για τη στρατηγική διατήρησης του περιβάλλοντος και την λειτουργική αποκατάσταση των αγρο -οικοσυστημάτων καθώς και για την ικανότητα προσαρμογής τους σε περιβαλλοντικές αλλαγές.
• Απαιτείται μεγαλύτερη έμφαση σε αγροδασικά συστήματα (βελανιδιές, μαστιχόδεντρα, ελαιώνες) με εκτατική διαχείριση σαν την ενδεδειγμένη χρήση γης που μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για δράσεις προσαρμογής και προστασίας.
• Παράδειγμα καλής πρακτικής για συστηματική και κυρίως ορθολογική διαχείριση γης αποτελεί η Συμμετοχική Επιστασία Γης (Land Stewardship) που αποτελεί ένα πρακτικό εργαλείο για τη φύση και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, που απευθύνεται σε ιδιοκτήτες και χρήστες γης (αγρότες, κτηνοτρόφους, κ.λπ.), οι οποίοι παραχωρούν τη γη τους σε οργανισμούς σχετικούς με βιώσιμη διαχείριση μέσα από εθελοντικές συμφωνίες. Ετσι αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των μικρών και διάσπαρτων ιδιοκτησιών . Υπάρχει ήδη το προηγούμενο του Οργανισμού Συμμετοχικής Επιστασίας Γης « Αγρότες του Αιγαίου».

6.2 Εργα πράσινων υποδομών για την πρόληψη κι αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές (green infrustucture):
Η πιο αποτελεσματική κλιματική ασπίδα είναι η ίδια η φύση (WWF) – τα κρίσιμα φυσικά οικοσυστήματα, όπως τα δάση, τα υδάτινα συστήματα, οι ακτές και οι ωκεανοί είναι οι πιο δοκιμασμένοι και αποδοτικοί μηχανισμοί κλιματικής θωράκισης που διαθέτει η ανθρωπότητα σήμερα. Η προστασία τους επομένως είναι επένδυση για το μέλλον. Ως εκ τούτου οι πράσινες υποδομές είναι το εργαλείο για την παροχή οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών οφελών μέσω φυσικών λύσεων.
Η πράσινη υποδομή στοχεύει στον μετριασμό των επιπτώσεων φυσικών κινδύνων που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή . Βασίζεται στην Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα της ΕΕ, αποτελεί όμως κάτι παραπάνω από έναν απλό μηχανισμό για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην υλοποίηση των στόχων της πολιτικής της ΕΕ σχετικά με την περιφερειακή και αγροτική ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή, τη διαχείριση του κινδύνου καταστροφών, τη γεωργία και τη δασοκομία, καθώς και το περιβάλλον. Στόχος είναι η διατήρηση και βελτίωση των οικοσυστημάτων και των υπηρεσιών που παρέχουν και η αποκατάσταση τουλάχιστον του 15% των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων. Το νησί μας ως γνωστόν έχει χάσει ένα σημαντικό μέρος της δασικής του κάλυψης,(1/3) κυρίως στο δυτικό τμήμα , ενώ υπάρχουν και περιοχές που κινδυνεύουν με ερημοποίηση, λόγω του ότι έχουν καεί επανειλημμένα ανάμεσα στις οποίες το Αίπος, το Λιθί, η Βέσσα, η Σιδηρούντα.
Στην στρατηγική αυτή μπορούμε να συμπεριλάβουμε:
• Τη βελτίωση του στρατηγικού σχεδιασμού με βάση τα σενάρια πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο από τους αρμόδιους φορείς και τους συνεργαζόμενους πολίτες εθελοντές καθώς και με τη βοήθεια ΜΚΟ όπως η WWF.
• Μέτρα για την αντιμετώπιση του ανεπαρκούς σχεδιασμού, την απώλεια και υποβάθμιση φυσικών οικοτόπων την ρύπανση και την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων (ιδίως της αλιείας) την διάβρωση των ακτών και την απειλή από τα χωροκατακτητικά ξένα είδη.
• Επισήμανση των εμποδίων που πρέπει να αρθούν για την επίτευξη των στόχων των οδηγιών για την φύση (ΕΚ, 2017), όπως είναι:
1. H έλλειψη εθνικού συστήματος για την ολοκληρωμένη διοίκηση και λειτουργία των προστατευόμενων περιοχών που αποτελεί εμπόδιο για την αποτελεσματική προστασία και διαχείριης των περιοχών Natura 2000.
2. Η έλλειψη ενημέρωσης (μεταξύ των αρχών, των ενδιαφερόμενων μερών, του κοινού) σχετικά με το Natura 2000 και τα οφέλη του, σε συνδυασμό με
3. Tην έλλειψη κινήτρων για επενδύσεις που προωθούν τα εν λόγω οφέλη, καθώς και την περιορισμένη ικανότητα στήριξης της βιώσιμης διαχείρισης της γης.
4. Την έλλειψη επαρκούς τεχνικού δυναμικού για να καλύψει τις ανάγκες του κλάδου αλλά και των έργων που σχεδιάζονται στους τρεις βασικούς πυλώνες της αειφορίας: Απανθρακοποίηση, αποκέντρωση, ψηφιακό μετασχηματισμό.

Γιούλα Αργυρούδη
Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Περιβάλλοντος ΕΛΙΞ

Επισημαίνουμε την αναγκαιότητα να υπάρξει συνεργασία με φορείς οι οποίοι υλοποιούν κρίσιμα έργα σε αυτή τη φάση, ώστε να επιτευχθούν συνέργιες και οι πόροι του προγράμματος να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα για την τοπική κοινωνία. Είναι σημαντικό πχ να ληφθεί υπόψη ότι έργα που βρίσκονται στη φάση υλοποίησης σε αυτή τη χρονική περίοδο όπως η Μαρίνα Χίου , η διαμόρφωση του Χωρέμικου κα θα απαιτήσουν συνοδά έργα και συμπληρωματικές παρεμβάσεις, ώστε να καταστούν λειτουργικά στο μέγιστο βαθμό. Επιπρόσθετα εκτιμούμε ότι δράσεις εξωστρέφειας που προβάλλουν το νησί μας τουριστικά αλλά καθιστούν γνωστά και τα τοπικά του προιόντα όπως το “Άρωμα Χίου” στο σταθμό του Μετρό στο Σϋνταγμα πρέπει να υποστηριχθούν από πόρους του προγράμματος.
Η περιοχή παρέμβασης για το πρόγραμμα πρέπει να είναι όλη η Χϊος ωστόσο οι επιλέξιμοι ΚΑΔ πρέπει να επιλεγούν με κριτήρια βασισμένα στο συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτει το νησί μας, ώστε οι πόροι να διατίθενται με στοχευμένο τρόπο.
Ιδέες όπως η δημιουργία Ανοικτού Μουσείου σε αρχοντικό στον Κάμπο της Χίου στα πρότυπα του Casa Parlante πρέπει να αξιολογηθούν σε συνεργασία με άλλους φορείς. Η αξιοποίηση του ιδιαίτερου κτιριακού δυναμικού (διατηρητέα κτίρια) του νησιού -κρίνουμε- ότι πρέπει να μοριοδοτείται θετικά . Τέλος πρέπει να αξιολογηθεί η χρηματοδότηση δράσεων όπως φεστιβάλ για την έναρξη του κέντους ή το καζάνισμα.

5.2 Στο ισόγειο του Βούρειου Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίων Χίου στεγάζεται το Μουσείο Ιστορίας της Εκπαίδευσης το οποίο ιδρύθηκε από τον δάσκαλο Λουκά Αμπελιώτη, τελεί υπό την αιγίδα της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Χίου και ενισχύεται ηθικά και υλικά από τον Εκπολιτιστικό και Μορφωτικό Σύλλογο Λιβαδίων Χίου ‘Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΟΥΡΟΣ”. Στο Μουσείο εκτίθενται περί τα 5.000 πέντε χιλιάδες καταγεγραμμένα αντικείμενα που έχουν σχέση με την εκπαίδευση στη χώρα μας από τον Καποδίστρια μέχρι σήμερα και έχουν συγκεντρωθεί άλλα τόσα μη καταγεγραμμένα. Ο ιδρυτής του Μουσείου κ. Λουκάς Αμπελιώτης έχει τιμηθεί, για το έργο του αυτό, με το βραβείο Αριστείας και Καινοτομίας από το Υπουργείο Παιδείας. Το Μουσείο από μόνο του αποτελεί ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Οι χώροι του αποκαταστάθηκαν με ευγενική χορηγία του κ. Στέφανου Καλογεράκη και συνέδραμαν και άλλοι φορείς και ιδιώτες. Έχει όμως ακόμη αναξιοποίητους χώρους μη αποκαταστημένους που χρειάζονται τις κατάλληλες παρεμβάσεις ώστε να ενσωματωθούν στο Μουσείο και να γίνει ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο Μουσείο. Επίσης το Μουσείο χρειάζεται τουλάχιστον έναν υπάλληλο για την καταγραφή των αντικειμένων και για τη γενικότερη φροντίδα και μέριμνα αυτού.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΙΣΠΙΛΟΥΝΤΑΣ ΧΙΟΥ «ΤΑ ΜΑΡΚΟΥ»

Η Πισπιλούντα είναι οικισμός που βρίσκεται στο Β.Δ. τμήμα της Χίου, στην περιοχή της Αμανής, της οροσειράς γύρω από την οποία βρίσκονται 11 ακόμα οικισμοί (στο σύνολο των 19 που αποτελούσαν τον πρώην Δήμο Αμανής), με κέντρο τη Βολισσό. Η Αμανή -ορεινή περιοχή Natura- αντιμετωπίζει έντονες προκλήσεις, απειλητικές για την κοινωνική συνοχή, όπως το δημογραφικό, οι ανεπαρκείς υποδομές, οι ισχνοί παραγωγικοί πόροι κ.ά., αν και διαθέτει σημαντικές προοπτικές αναγέννησης και ανάπτυξης οι οποίες εδράζονται στον πλούτο των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της (φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, μεσαιωνικό κάστρο, μοναστήρια, σπήλαιο, μεταλλεία, ιαματική πηγή Αγιασμάτων, οινοποιεία, λιμάνι-μαρίνα, δυναμικό ΑΠΕ κ.ά.).

Η Πισπιλούντα βρίσκεται κατά μήκος της μεγαλύτερης επαρχιακής οδού της Αμανής που συνδέει τη Βολισσό με το Άγιον Γάλα (27,7 χλμ.), και καταλαμβάνει συγκριτικά με τα άλλα χωριά, σημαντική έκταση, ενώ διαθέτει ιδιαίτερη φυσική αξία (αποτελεί μόνιμο καταφύγιο θηραμάτων Κυμινά Βολισσού, Πισπιλούντας και Φυτών – ΦΕΚ 165Β/2004).

Σε μικρή απόσταση από το χωριό, μέσα σε ένα εξαιρετικής ομορφιάς τοπίο, βρίσκεται ο εγκαταλειμμένος βυζαντινός και μεσαιωνικός οικισμός «Τα Μάρκου» -μνημείο της αμυντικής ιστορίας του Βόρειου τμήματος του νησιού. Ο οικισμός περιλαμβάνεται σε πατριαρχικά σιγίλια και κώδικες και, στο μέλλον, αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον των αρμόδιων αρχών με σκοπό την ανάδειξή του, δεδομένου ότι αποτελεί σπάνιο σύμπλεγμα το οποίο περιλαμβάνει περιτείχισμα, πύργο και πυργάρια, ναούς, παλαιό φρέαρ και δεξαμενές κ.ά. Αντίστοιχα, σε εξίσου μικρή απόσταση από το χωριό, στο βόρειο μέρος του, βρίσκονται τρεις παλαιοί κυλινδρικοί, πέτρινοι διώροφοι ανεμόμυλοι που εφόσον αναστηλωθούν, σε συνδυασμό με τον μεσαιωνικό οικισμό, θα εντάξουν το χωριό στην τουριστική αλυσίδα της Αμανής, αυξάνοντας την επισκεψιμότητα στην ευρύτερη περιοχή.

Το χωριό, όπως τα περισσότερα χωριά στα Ελληνικά νησιά «ζωντανεύει» τους ανοιξιάτικους και θερινούς μήνες, ενώ κρατά «ζωντανή» την αγάπη όσων κατάγονται από αυτήν και οι οποίοι στην πλειονότητά τους κατοικούν στην Αττική και τις Η.Π.Α.. Συγκεντρώνονται στο χωριό για τις διακοπές τους –όχι μόνο τις καλοκαιρινές– αλλά κυρίως συνεισφέρουν με σημαντικές χρηματικές δωρεές στην συντήρηση του οικισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρουσία νέων ανθρώπων (κάτω των 35 ετών) που κατάγονται από το χωριό, έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και μάλιστα από πέρσι διοργανώνουν διάφορες δράσεις, σε ετήσια βάση, που συγκεντρώνουν περισσότερα από 100 νέα παιδιά στο χωριό!

Έτσι, τα τελευταία χρόνια, το δημοτικό σχολείο που σταμάτησε να λειτουργεί την δεκαετία του ’80, με δαπάνες ομογενή από τις Η.Π.Α., έχει πλήρως αναπαλαιωθεί και λειτουργεί ως «μουσείο» φιλοξενώντας πολιτιστικά δρώμενα και κοινωνικές εκδηλώσεις. Επίσης, με δαπάνες άλλου ομογενή αναπλάθεται αυτήν την στιγμή ο παλαιός κήπος και ο περιβάλλων χώρος του σχολείου, ενώ το ίδιο προγραμματίζεται να γίνει και σε άλλα σημεία του οικισμού, καθώς στόχος είναι να διατηρηθούν και να συντηρούνται όσο είναι δυνατόν τα παλαιά κτίρια. Επίσης, μία σειρά από παραδοσιακά μονοπάτια που ξεκινούν ή περνούν από την ευρύτερη περιοχή του χωριού και οδηγούν στα γύρω χωριά μέσα από ένα εξαιρετικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον είναι στο πρόγραμμα να καθαριστούν και να συνδεθούν με το δίκτυο μονοπατιών που έχει οργανωθεί στο νησί. Τέλος, ανάμεσα σε άλλα, σχεδιάζεται να πλακοστρωθεί ο εσωτερικός δρόμος που ενώνει την πλατεία της «Επάνω Βρύσης» με μια νέα μικρή πλατεία που ο Δήμος Χίου δημιούργησε στην βορεινή έξοδο του χωριού, καθώς επίσης και η ανάπλαση της εισόδου του οικισμού. Σημειώνεται ότι για ορισμένα από τα έργα αυτά έχει κατατεθεί αίτημα χρηματοδότησης στις αρμόδιες τοπικές υπηρεσίες, ενώ για άλλα θα ζητηθεί και πάλι η συμβολή των συγχωριανών.

Στο πλαίσιο που διαμορφώνουν οι παραπάνω φιλόδοξες προσπάθειες και πρωτοβουλίες, και σε συνέχεια της Δημόσιας Κοινωνικής Διαβούλευσης με σκοπό την διαμόρφωση του Τοπικού Προγράμματος LEADER ΠΑΑ 2021-2027, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πισπιλούντας Χίου «Τα Μάρκου» αιτείται την ένταξη στην Κατηγορία 5 των παρακάτω παρεμβάσεων:

1. Αποκατάσταση και ανάδειξη ενός παραδοσιακού ελαιοτριβείου που υπάρχει στον οικισμό, εντός του οποίου βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση όλος ο εξοπλισμός, όπως λειτουργούσε πριν εγκαταλειφθεί την δεκαετία του ‘70. Το οίκημα έχει παραχωρηθεί στον Πολιτιστικό Σύλλογο από ομογενή ο οποίος δεσμεύθηκε να υποστηρίξει τη συντήρηση και τη λειτουργία του, εφόσον αποκατασταθεί. Σε αντίθετη περίπτωση, η παραχώρηση θα πέσει στο «κενό».

2. Ανάπλαση της πλατείας της «Επάνω Βρύσης», η οποία βρίσκεται δίπλα στον χώρο του ελαιοτριβείου και είναι περιφραγμένη με πέτρινο τοίχο και σιδερένια κιγκλιδώματα. Σημειώνεται ότι στην πλατεία υπάρχει πέτρινη μεγάλη βρύση, στην βάση της οποίας βρίσκεται μαρμάρινη γούρνα φέρουσα αρχαία ελληνική επιγραφή.

Ειδικότερα, απαιτούνται επισκευαστικές εργασίες στο οίκημα και τον περιβάλλοντα χώρο, εργασίες επισκευής και ανάπλασης του δρόμου (εντός του οικισμού) που περνάει δίπλα από το σχολείο και οδηγεί στην πλατεία της «Επάνω Βρύσης» καθώς και περιορισμένης έκτασης εργασίες ανάπλασης για την ανάδειξή της. Οι παραπάνω εργασίες σε συνδυασμό με τη λειτουργία του παλαιού ελαιοτριβείου θα αναβαθμίσουν αυτή τη γειτονιά του χωριού αναστρέφοντας την εικόνα εγκατάλειψής του, ενώ θα δημιουργήσουν ένα σημείο συνάντησης των θερινών επισκεπτών, καθώς το μικρό χωριό δεν διαθέτει άλλο χώρο συγκέντρωσης (π.χ. καφενείο).

Τονίζουμε ότι η πρότασή μας εντάσσεται πλήρως στους σκοπούς της ΕΤΑΧ Α.Α.Ε. ΟΤΑ, ανταποκρίνεται απολύτως στους στόχους της πρωτοβουλίας CLLD-LEADER, ενώ παρουσιάζει μεγάλη συνάφεια με τις υπόλοιπες Κατηγορίες.

Η υλοποίηση των πιο πάνω έργων θα συμβάλλει όχι μόνο στην διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και της τοπικής πολιτιστικής παράδοσης, αλλά, κυρίως, θα κρατήσει ζωντανό τον μικρό αυτό οικισμό της Β.Δ. Χίου, καθώς οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθούν οργανωμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και να απασχολούνται και σε άλλες δραστηριότητες, όπως η πεζοπορία και η περιήγηση, ενώ θα αποτελέσει κίνητρο για την ανακαίνιση και άλλων παλαιών κατοικιών και, άρα, στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και στην αύξηση των διανυκτερεύσεων στην περιοχή, στηρίζοντας την τοπική οικονομία της Αμανής.

Η ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ παρεμβαίνει όχι τόσο για να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για έργα και δράσεις που αυτό είναι αντικείμενο των τοπικών φορέων, αλλά κυρίως να συμβάλει στον τρόπο που πρέπει να γίνει η διαβούλευση τόσο σε ότι αφορά στο Leader όσο και στο ΤΑΠΤΟΚ Χίου ώστε να διαμορφωθεί το όραμα και οι στρατηγικοί αναπτυξιακοί άξονες για τη Χίο. Η αναγακιότητα του ενιαίου σχεδίου φαίνεται και από τις περισσότερες παρεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα. Στο πλαίσιο αυτό καταθέσαμε στην ΕΤΑΧ αναλυτικό σημείωμα που μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να αναζητήσει στην ιστοσελίδα της παράταξης (http://www.symparataxipoliton.gr/index.php/2023/02/15/h-ekponisi-ton-leader-agrotikis-anaptyxis-ka/).
Συνοπτικά αναφέρουμε:
– Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος σχεδιασμού και να μην γίνεται με βάση τις παρουσιαζόμενες ευκαιρίες χρηματοδότησης με στόχο την υψηλή απορρόφηση, αλλά με βάση προτεραιότητες που έχουν προκύψει μέσα από διαβούλευση που καθορίζει το όραμα και τους στρατηγικούς στόχους
– Η αντιμετώπιση της αναπτυξιακής καθυστέρησης (χαμηλές επενδύσεις και ΑΕΠ) που οδηγεί -σε συνδυασμό με το χαμηλό επίπεδο υπηρεσιών σημοσίου συμφέροντος- σε δημογραφική συρρίκνωση απαιτεί πολιτικές που να έχουν ως στόχο:
– Παραγωγή με έμφαση στη αξιοποίηση των τοπικών φυσικών, πολιτιστικών και παραγωγικών χαρακτηριστικών τους για παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών ποιοτικών και με προστιθέμενη αξία (ποιοτικά νησιά)

– Διαχείριση του περιβάλλοντος με στόχο να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των νησιών προστατεύοντας τους περιορισμένους πόρους τους (γη, νερό, τοπίο, βιοποικιλότητα) που βρίσκονται κάτω από μη βιώσιμη χρήση σε συνδυασμό με τη κλιματική αλλαγή (πράσινα νησιά)

– Εξασφάλιση υποδομών και υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος (υγεία, παιδεία, ενέργεια, συνδεσιμότητα, επικοινωνίες κλπ) ενός ελάχιστου επιπέδου σε σχέση με ότι συμβαίνει στην ηπειρωτική χώρα για να συγκρατήσουν ή να έλξουν επιχειρήσεις και πληθυσμό (νησιά ίσων ευκαιριών). Για παράδειγμα πληρούνται οι προϋποθέσεις να έρθουν digital nomads στα νησιά και γιατί πάνε Αθήνα ή Κρήτη;

Εδώ για να μπορέσουν οι γενικοί αυτοί στόχοι να εξειδικευθούν στις ανάγκες ενός συγκεκριμένου νησιού πρέπει να δοθεί ένα οραματικό περιεχόμενο που να βασίζεται στα χαρακτηριστικά και στη πραγματικότητα του κάθε νησιού ξεχωριστά.
Πως αντιμετωπίζεται η ανυπαρξία του τουρισμού στη Χίο; Πως αντιστρέφουμε την εγκατάλειψη άλλων καλλιεργειών πχ. εσπεριδοειδών; Πως αντιστρέφουμε την υποβάθμιση του Κάμπου, αλλά και την εγκατάλειψη της Β.Χίου (Αμανής και Καραμύλων); Ποιό είναι το όραμα για τη Χίο του αύριο που θα «πατάει» πάνω σε γερές βάσεις; Πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα διδάγματα από την επιτυχία της μεταμόρφωσης της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών; «Κάν’το όπως η μαστίχα» μπορεί να είναι το σλόγκαν και να ενισχύσουμε την τοπικότητα και τη ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών βασιζόμενοι στα ατού (τα σημαντικά κεφάλαια) του νησιού, αφού πρώτα οι ντόπιοι αισθανθούν «περήφανοι» γι’ αυτά. Πιο συγκεκριμένα μπορούν να προταθούν ως άξονες προτεραιότητας:
Α. Μεσαιωνική Χίος: Χαρακτηρίζει το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού που με βάση τους ειδικούς έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε κάστρα, πύργους, πυργοκατοικίες, βίγλες στην Ελλάδα, και τα μοναδικά κατοικημένα καστροχώρια της νότιας Χίου. Σε αυτούς μπορούν να προστεθούν και οι μοναδικές βυζαντινές εκκλησίες (με κορυφαίο μνημείο τη χαρακτηρισμένη από την UNESCO Νέα Μονή) και να δημιουργηθεί ένα μοναδικό αφήγημα που να συνδεθεί με την ιστορία της μαστίχας, την ναυτοσύνη και τον πλούτο των κατοίκων όπως αποτυπώνεται και στο οικιστικό απόθεμα με τα αρχοντικά του Κάμπου, των Καρδαμύλων, της Χώρας, του Βροντάδου και όχι μόνο.

Η ανάδειξη όλων αυτών των μνημείων με το κατάλληλο αφήγημα και η διασύνδεση τους με μονοπάτια (ήδη κατασκευάζεται ένα μεγάλο δίκτυο που διατρέχει μεγάλο τμήμα του νησιού), τα μοναδικά στοιχεία της φύσης που την μετατρέπουν σε «μυροβόλο» και «πολύχρωμη» (λαλάδες, εσπεριδοειδή, αρωματικά φυτά, μαστίχα, ορχιδέες κλπ), την οινική παράδοση του Οινοπίωνα που αναβιώνει στην Αμανή, την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων (το μανταρίνι, τα χερίσια μακαρόνια, τη μαστίχα, τις ρέστες, το ούζο, τα παραδοσιακά γλυκά κουταλιού αλλά και τα καινοτόμα παρασκευάσματα, τα τυριά, τα αρωματικά φυτά, το μέλι κλπ) και της τοπικής γαστρονομίας μέσα από δράσεις όπως το φεστιβάλ κτηνοτροφίας και τη γαστρονομική κοινότητα Χίου (Taste like Chios), τα θερμά νερά των Αγιασμάτων κλπ δημιουργούν μια μοναδική σύνθεση πολιτισμού, περιβάλλοντος και παραγωγικής παράδοσης που θα παρέχει ευεξία στους επισκέπτες και ευζωία στους κατοίκους.

Β. Η ανάδειξη του Ομήρου ως ενός από τους γνωστότερους Ελληνες της αρχαιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να δώσει μια διαφορετική διάσταση στο τουριστικό προϊόν του νησιού. Σε συνδυασμό με ανάδειξη της Βιβλιοθήκης Κοραή μπορεί να αποτελέσει τη βάση ενός πολιτιστικού προϊόντος για επισκέπτες με ειδικά ενδιαφέροντα (αρχαία γραμματεία) με την ίδρυση Κέντρου Ομηρικών Σπουδών και προβολής του Ομήρου.

Γ. Ως τρίτο άξονα δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε τη θάλασσα (κοινός για όλα τα νησιά) που στη περίπτωση της Χίου παίρνει μια μοναδική έκταση δίνοντας το προσωνύμιο «το νησί της ναυτοσύνης». Η δημιουργία του «Chios Marine forum” που θα συνδυάζει την ανάδειξη της μακρόχρονης παράδοσης (σε διασύνδεση με τα εξειδικευμένα μουσεία) και το σήμερα της ναυτοσύνης με έμφαση στην εκπαίδευση, αλλά και τον ναυταθλητισμό, τις καταδύσεις, τον αλιευτικό τουρισμό αξιοποιώντας με πολλούς τρόπους και τα Ψαρά με τις Οινούσσες. Σε συνδυασμό μάλιστα με ένα σχέδιο λειτουργικών αστικών αναπλάσεων και διάσωσης εμβληματικών κτιρίων που συνδέονται με αυτή θα υπάρξει η αναγκαία αναζωογόνηση στις εκτός πόλης περιοχές και ειδικά στη Βόρεια Χίο.
Νους υγιής εν σώματι υγιή έλεγαν οι πρόγονοι μας και η Χίος μπορεί να είναι ένας κρίκος στο μοναδικό περιδέραιο ευεξίας και ευζωίας που συνθέτουν τα νησιά μας.
Θα μπορούσε να συνοψίσει σε δύο λέξεις το αναπτυξιακό όραμα «Ποιοτικό Αιγαίο – Aegean Quality”

Με τα παραπάνω ως αναπτυξιακή προμετωπίδα θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε:

(α) οι παρεχόμενες υπηρεσίες δημόσιου συμφέροντος να έχουν το αναγκαίο επίπεδο ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων με έργα αστικών αναπλάσεων σε συνδυασμό με βιώσιμη αστική και τουριστική κινητικότητα, προσπελασιμότητα με συνδυασμένα μέσα ώστε να εξυπηρετούνται και οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών, δημόσιοι χώροι και χώροι αναψυχής και άθλησης, υποδομές πολιτισμού υποδομές παιδείας και υγείας, ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες κλπ)

(β) η διαχείριση των πιέσεων στο περιβάλλον να είναι τέτοια ώστε να διαφυλάσσεται η ανθεκτικότητα του νησιού μέσα από δράσεις που αφορούν την ανάπτυξη ενεργειακών κοινοτήτων αλλά και δράσεων βελτίωσης της ενεργειακής αποτελεσματικότητας κατοικιών και επαγγελματικών κτιρίων, διαχείρισης και ανακύκλωσης χρησιμοποιημένου νερού, βελτίωσης της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, έργα διαχείρισης νερού ώστε να αυξηθεί η αυτάρκεια και πρόληψης από πλημμύρες, έργα διαχείρισης δασών για πρόληψη πυρκαγιών, μείωση των αντικειμένων μιας χρήσης με έμφαση στα πλαστικά (πχ. δημιουργία σημείων διανομής καθαρού νερού, εισαγωγή της έννοιας «το ποτήρι του νησιού» κλπ. Η εισαγωγή πρακτικών για την υπεύθυνη επιχείρηση και τον υπεύθυνο πολίτη (τουρίστα και κάτοικο) στοχεύουν στη συμμετοχή τους στη καλύτερη διαχείριση.

(γ) να έχουμε το ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορεί να υπηρετήσει αυτό το σχέδιο μέσα από στοχευμένες δράσεις κατάρτισης εργαζομένων, εργοδοτών και ανέργων και ενίσχυσης της αυτοαπασχόλησης και επιχειρηματικότητας (ιδιωτικής και κοινωνικής) που θα έχουν προκύψει μέσα από σχετικές έρευνες

(δ) να στηρίξουμε το ανθρώπινο δυναμικό που βρίσκεται σε αποκλεισμό ώστε να ενταχθεί στη συνολική αναπτυξιακή προσπάθεια του τόπου (πχ. δράσεις κοινωνικής οικονομίας για απασχόληση ατόμων σε αποκλεισμό, ενίσχυση κοινωνικής κατοικίας, επέκταση της βοήθειας στο σπίτι σε άλλες κατηγορίες ατόμων με προβλήματα, στη δημιουργία μονάδων υποστήριξης ατόμων με ειδικές ανάγκες, στήριξη οικογενειών σε φτώχεια-ΤΕΒΑ κλπ). Εδώ θα πρέπει να ζητηθεί η στήριξη του Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ενταξης της ΠΒΑ που οφείλει να έχει εικόνα της κατάστασης που επικρατεί στα νησιά, αλλά και όλων των δομών, τυπικών και άτυπων, δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο για να καλύψουν τα μεγάλα κενά που αφήνει το κράτος .